AICA Türkiye Etik İlkeler Kılavuzu - Amaç ve Kapsam
1. Amaç
AICA Türkiye Etik Komisyonu sanat eleştirmenliği mesleğinin etik ilkeler çerçevesinde yürütülmesini sağlamak ve üyelerin ifade özgürlüğü ile sorumluluk arasında dengeli bir yapı kurmak amacıyla faaliyet gösterir. Komisyon AICA’nın temel hedeflerinden biri olan sanat eleştirmenliğini bir disiplin olarak güçlendirme ve üyelerin meslekî ve etik çıkarlarını koruma ilkeleri doğrultusunda çalışır.
Komisyonun ana hedefi sanat eleştirisi alanında faaliyet gösteren üyelerin karşılaştıkları etik sorunlara rehberlik etmek, gerektiğinde arabuluculuk yapmak ve bu bağlamda şeffaf, tarafsız, çoğulcu ve kültürlerarası duyarlılığa sahip bir etik anlayış geliştirmektir.
2. Kapsam
Etik Komisyonu’nun görev ve yetki alanı AICA Türkiye üyeleriyle sınırlı olup aşağıdaki işlevleri kapsar.
AICA Türkiye üyelerinin etik davranış kurallarına uygunluğunu denetlemek
Mesleki uygulamalarda ortaya çıkabilecek çıkar çatışmaları, etik ihlaller, sansür, hak ihlalleri, ayrımcılık, ırkçılık ve benzeri konularda danışmanlık ve yönlendirme sağlamak
Etik ilkeler doğrultusunda rehber dokümanlar, bildirgeler ve iyi uygulama örnekleri geliştirmek
Gerek görüldüğünde, Etik Soruşturma Süreci başlatmak ve elde edilen bulgular doğrultusunda Yönetim Kurulu’na veya Genel Kurul’a uyarı, kınama veya üyelikten çıkarma gibi disiplin önerilerinde bulunmak
AICA Türkiye’yi uluslararası sanat ortamında temsil edecek şekilde evrensel etik ilkeleri göz önünde bulundurarak rapor ve görüş üretmek
Etik meseleler üzerine ulusal ve uluslararası düzeyde seminer, panel ve çalıştaylar düzenlemek
3. Komisyonun Çalışma İlkeleri
Komisyon çalışmalarını aşağıdaki temel ilkeler doğrultusunda yürütür.
Uluslararası Etik Standartlara Uyum: AICA, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile UNESCO’nun 2005 tarihli Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesi’ni kabul eder; bu belgelerde tanımlanan ilke ve değerlere bağlılığı gözetir.
Tarafsızlık ve Bağımsızlık: Her türlü kişisel, siyasi, ekonomik veya ideolojik etkiden uzak hareket eder.
Gizlilik: Komisyona yapılan başvurular ve yürütülen süreçler gizlilik içinde değerlendirilir.
Katılımcılık: Üyelerin görüşleri alınarak çoğulcu bir etik anlayış inşa edilir.
Yaptırımlarda Ölçü ve Adalet: Etik ihlallerde adil, ölçülü ve gerekçeli kararlar alınır.
AICA Türkiye Etik İlkeler Kılavuzu
I. Giriş
Bu kılavuz AICA Türkiye’nin temel ilkeleri doğrultusunda, sanat eleştirmenlerinin meslekî faaliyetlerinde uymaları gereken etik davranış standartlarını tanımlar. Eleştiri yalnızca estetik yargı üretimi değil, aynı zamanda kamusal sorumluluk gerektiren entelektüel bir faaliyettir. Bu nedenle eleştirmenin söylemi etik değerlere dayanmalıdır.
II. Temel Değerler ve İlkeler
Dürüstlük ve Doğruluk: AICA Türkiye üyeleri çalışmalarında, yazılarında, değerlendirmelerinde ve kamuya açık ifadelerinde dürüstlük ve doğruluk ilkesine bağlı kalır.
Tarafsızlık ve Bağımsızlık: AICA Türkiye üyeleri siyasi, ticari, kurumsal ya da kişisel çıkar ilişkilerinden bağımsız hareket eder. Çıkar çatışmalarından kaçınır; gerek duyulduğu takdirde sponsorluk, destek, temsil ilişkisi ya da kişisel bağlarını beyan eder.
İfade Özgürlüğü ve Sorumluluğu: AICA Türkiye üyeleri fikirlerini özgürce beyan etme hakkına sahiptir, ancak bu haklarını hakaret, iftira, ayrımcılık ve nefret söylemi içermeyecek biçimde sorumlulukla kullanır.
Kültürel Çoğulculuk ve Saygı: AICA Türkiye üyeleri farklı sanat geleneklerine, ifade biçimlerine ve estetik yaklaşımlara saygılıdır; farklı coğrafyalardan ve kimliklerden gelen üretimlere önyargısız yaklaşır. UNESCO’nun 2005 tarihli Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesi ilkelerine sadık kalır.
Toplumsal Duyarlılık ve Adalet: AICA Türkiye üyeleri kültür ve sanat alanındaki çalışmalarının sosyal, politik ve ekonomik koşullara bağlı olduğunu bilir. Irkçılık, cinsiyetçilik, homofobik, transfobik, sağlamcılık, yaşçılık, sınıf ayrımcılığı, mülteci ve göçmen karşıtlığı gibi konularda sorumlu davranır.
III. Mesleki Uygulamalar
AICA Türkiye üyeleri,
başkasına ait fikir ve metinleri uygun şekilde kaynak gösterir.
yayınlarında bağlamından koparılmış yorumlara yer vermez.
gizli bilgi ya da özel verilere erişimi varsa, bunu tarafların rızası olmadan paylaşmaz.
sansür, otosansür ve engelleme uygulamalarının her türlüsüne karşıdır.
çalışmalarında çıkar ilişkilerini açıkça belirtir.
Çalışmalarında emek hakkına saygı duyar; hiyerarşik bir ayrım gözetmeksizin, emeği geçen herkesin katkısını adil ve şeffaf bir şekilde beyan eder
jüri ve seçici kurul üyeliği gibi görevlerinde tarafsızlığı ve liyakatı esas alır; hak kaybına sebep olacak beyan ve davranışlardan kaçınır.
IV. İhlal Durumları ve Yaptırımlar
Aşağıdaki durumlar etik ihlali olarak değerlendirilir.
Bilinçli biçimde yanlış bilgi yaymak,
Emek hakkını gözetmemek,
Etik ihlaller, sansür, hak ihlalleri, ayrımcılık, cinsiyet eşitsizliği, ırkçılık, homofobi, transfobi, yaşçılık, sağlamcılık, mülteci ve göçmen karşıtlığı ve benzeriCinsiyetçi,, nefret söylemi veya ayrımcı dil kullanmak,
Çıkar çatışmasını beyan etmemek,
İntihal yapmak,
Tehdit, baskı, manipülasyon ve zorbalık içeren davranışlarda bulunmak
Bu tür ihlaller AICA Türkiye Etik Komisyonu tarafından incelenir. Uyarı, kınama veya üyelikten geçici/kalıcı çıkarma gibi yaptırımlar uygulanabilir.
V. Etik Danışma Süreci
Üyeler, etik konularda danışmanlık almak üzere AICA Türkiye Etik Komisyonu'na aicatrofis@gmail.com adresi üzerinden başvurabilir. Başvurular gizlilik içinde değerlendirilir. Komisyon, gerektiğinde arabuluculuk veya hukukî çözüm önerilerinde bulunur.
VI. Sonuç ve Uygulama
Bu kılavuz AICA Türkiye üyeleri için bağlayıcıdır. Yeni üye kabüllerinde son üç yıl göz önüne alınarak, üye adaylarının üretimleri bu ilkeler doğrultusunda değerlendirilir. Üyeler etik ilkeleri kabul ettiklerini başvurularında beyan eder. Kılavuz her üç yılda bir gözden geçirilir ve güncellenir.